رتبه نخست سزارین ایران در دنیا و مشکلات سلامت مادر و فرزند

ایران در سال ۲۰۰۸ رتبه دوم جهانی در زمینه سزارین را داشت اما اکنون این رتبه به پله نخست جهان صعود کرده است.
متوسط آمار سزارین در دنیا بین 15تا 25درصد است درحالی‌که این رقم در ایران به بیش از 46درصد رسیده و عوارض آن 20سال دیگر عاید مردم این کشور می‌شود. این آمار تکان‌دهنده را اردیبهشت‌ماه سال‌جاری رئیس انجمن مامایی ایران اعلام کرده بود.

به گفته ناهید خدا کرمی، رئیس انجمن مامایی ایران، پژوهشی روی فرزندان سزارینی در کانادا انجام گرفته که نتایج تامل برانگیزی به همراه داشته به‌طوری که این افراد 50 درصد بیشتر از نوزادان متولدشده در زایمان طبیعی به آسم، 25درصد به دیابت و 20درصد به چاقی و بیش فعالی مبتلا می‌شوند و این درحالی‌ است که آمار سزارین در این کشور نصف میزان سزارین در ایران هم نیست. اظهارات این مقام بهداشتی کشور حاکی از آن است که مردم بیش از گذشته به دلایل بیشتر غیردرمانی به سزارین روی آورده‌اند، درحالی‌که اگر از عوارض آن مطلع بودند سزارین را به‌عنوان روش زایمان انتخاب نمی‌کردند.

به گفته دکتر صفیه عشوری مقدم متخصص زنان و زایمان ، سزارین یک شیوه درمانی است که برای موارد خاصی به‌کار می‌رود. اهم این موارد زمانی است که برای جنین مشکلی پیش بیاید یا تشخیص داده شود که احتمال آسیب رسیدن به جنین وجود دارد. سزارین البته زمانی بیشتر توصیه می‌شود که امکان زایمان طبیعی وجود نداشته باشد.

این شیوه درمانی هم مانند اغلب جراحی‌های بزرگ دارای عوارض زیادی است. برخی از عوارض سزارین بلافاصله و حین عمل بروز پیدا می‌کنند و برخی دیگر از عوارض نیز در دراز مدت پدیدار می‌شوند. یکی از عوارضی که به‌طور فوری می‌تواند جان مادر را حین عمل سزارین به خطر بیندازد، عوارض ناشی از بیهوشی در زمان عمل است که خوشبختانه باتوجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه تولید و ساخت داروهای بیهوشی و نحوه استفاده از آنها انجام گرفته، خطرات استفاده از این داروها و بیهوشی حین عمل کاهش یافته است.

به گفته این متخصص، آسیب‌های دیگر جراحی را نیز نباید نادیده انگاشت؛ یکی ازاین آسیب‌ها خونریزی در زمان عمل است، بنا بر برآوردهای انجام شده، میزان خون از دست رفته در مادرانی که به وسیله عمل سزارین فرزند خود را به دنیا می‌آورند 2 برابر مادرانی است که زایمان طبیعی می‌کنند. یکی دیگر از عوارض سزارین عفونت است که احتمال دارد در زایمان طبیعی نیز بروز پیدا کند البته با این تفاوت که در زایمان طبیعی عفونت با داروهای خوراکی بر طرف می‌شود اما در سزارین امکان دارد برای درمان عفونت، مادر بستری شده و با آنتی بیوتیک‌های تزریقی درمان شود.

به گفته دکتر عشوری مقدم، عمل سزارین اما فرد را دچار یکسری آسیب‌های دراز مدت نیز می‌کند؛ وجود چسبندگی بعد از عمل جراحی سزارین در داخل شکم و لگن ازجمله عوارض این نوع جراحی است که البته در مورد سایر اعمال جراحی نیز صدق می‌کند. اما سزارین دوباره نیز می‌تواند عوارض بسیاری را به همراه داشته باشد؛ در واقع مادرانی که در زایمان بعدی خود نیز تصمیم به سزارین می‌گیرند در معرض خطر آسیب‌دیدگی مثانه و روده‌ها قرار می‌گیرند. شیر دهی نیز ازجمله مواردی است که می‌تواند تمایز میان زایمان طبیعی و سزارین و حسن و عیب این دو را بیشتر برای ما آشکار کند؛ در زایمان طبیعی مادر می‌تواند بلافاصله به نوزاد خود شیر دهد، اما در سزارین امکان شیردهی اولیه به‌طور کامل به‌دلیل عوارض داروها و ناتوانی مادر کمتر است.

اما چرا مادران طی سال‌های اخیر در ایران بیشتر به زایمان همراه با عمل سزارین گرایش پیدا کرده‌اند؟ به گفته دکتر عشوری مقدم، از علل عمده گرایش به سزارین، می‌توان به ترس از درد زایمان، ترس‌هایی که در اثر ناآگاهی به وجود می‌آید، روابط اجتماعی و چشم و هم چشمی اشاره کرد. متأسفانه تمایل به سزارین در ایران طی سال‌های اخیر به‌دلیل موارد ذکر شده در این مطلب زیادشده است. البته هر چه به پیش می‌رویم آگاهی مردم درباره زایمان طبیعی و فواید آن بیشتر می‌شود و این احتمال وجود دارد که سیر صعودی درخواست‌ها برای سزارین در ایران طی سال‌های آتی متوقف شود.